2095- BÁNG

(Sưu tập lại Bộ Cau)

BÁNG

Báng em lá tựa lá Dừa

Bông mo phân nhánh, cuống hoa nước nhiều

Lõi thân nhiều bột người yêu

Dùng thay lương thực, ủ nhiều rượu ngon.

BXP

Sưu tập lại Bài 338

Báng, Búng báng, Ðoác, Quang lang, Đao rừng - Arenga pinnata, chi Arenga, Họ Cau Arecaceae, 16- bộ Arecales Bộ Cau (nhánh 4)

Mô tả: Cây có đường kính khoảng 40-50 cm (gốc và ngọn tương đương), cao chừng 8-12 mét. Thân có nhiều bẹ, gốc cuống lá tàn lụi đầy đông đặc. Lá xẻ lông chim to trông như lá dừa, mặt dưới màu trắng. Cụm hoa hình bông mo to, dài 0,9-1,2m, chia nhiều nhánh cong xuống. Hoa đực hình nón có 70-80 nhị; hoa cái có 3 lá đài tồn tại ở quả. Quả hình cầu dài 3,5-5cm, màu vàng nâu nhạt, trong có 3 hạt, hơi 3 cạnh, màu ám nâu, quả tiết chất, nước gây ngứa do có nhiều tinh thể oxalat calcium hình kim rất nhỏ.

Ra hoa vào mùa hè. (không nhầm với cây báng Đình Bảng thuộc họ Dâu tằm)

Nơi mọc: Báng phân bố ở Ấn Độ, Mianma, Nam Trung Quốc, các nước Ðông Dương, Malaixia, Philippin, Inđônêxia, mọc nhiều ở chân núi ẩm. Trong thung lũng núi đá vôi miền trung du, trong rừng thứ sinh ít cây gỗ lớn ở hầu khắp các vùng đồi núi của nước ta.

Công dụng: Báng đã được nhân dân ta sử dụng từ thời đại các vua Hùng. Tổ tiên ta đã từng lấy bột trong thân cây và củ để ăn thay cơm. Ruột thân cây chứa nhiều bột gỡ ra làm bánh ăn ngon. Cuống cụm hoa chứa nhiều nước, ngọt có thể nấu thành đường ăn hoặc cho lên men để chế rượu. Nhân hạt luộc chín ăn ngon. Ðồng bào miền núi cũng thường trồng thêm ở một số nơi để lấy bột ăn thay lương thực khi cần thiết (mỗi cây có thể cho khoảng 100kg bột). Nõn cây bóc vỏ cứng, thái nhỏ, luộc bỏ nước, dùng nấu canh ăn hay xào ăn.

Bột Báng cũng được sử dụng làm thuốc bồi bổ hư tổn suy yếu, ăn lâu thì lưng gối khỏi yếu mỏi. Quả cũng được dùng sắc uống chữa đau nhức. Dịch của lớp vỏ quả ăn da, độc đối với cá. Thân cây cũng được dùng sắc uống chữa cảm sốt, rễ dùng trị viêm cuống phổi và làm dễ tiêu hoá. Ngoài ra những sợi ở bẹ lá còn lại trên cây có thể dùng làm chỉ khâu nón lá hay bện thừng xe làm dây buộc.