1.561- PHƯỢNG VÀNG

Cây Phượng vàng ở Trường Tiểu học Thăng Long TP Bảo Lộc

PHƯỢNG VÀNG

Em mang một chiếc lọng vàng

Đón mùa Xuân đến bản làng chung vui

Tết Tây ... lại Tết Ta rồi

Tưng bừng lễ hội người người hả hê.

BXP

Sưu tập

Phượng vàng - Schizolobium excelsum, chi Schizolobium, Phân họ Vang - Caesalpinioideae, Họ Fabaceae Đậu, Bộ Fabales (Đậu)

Phượng vàng chỉ có một cây duy nhất được trồng tại đất B’Lao (Lâm Đồng) năm 1929.(Một cây trồng ở Thảo Cầm viên đã chết năm 1945.) Phượng vàng và Phượng vỹ hoa vàng khác hẳn nhau. Phượng vỹ hoa vàng là một Thứ của Loài Phượng vỹ, thuộc chi Delonix, còn Phượng vàng là một loài khác, thuộc chi Schizolobium.

Cây Phượng vàng duy nhất được trồng tại đất B’Lao (Bảo Lộc, Lâm Đồng) năm 1929, nó đã đơm hoa, kết quả mà không có cây con mọc tự nhiên (bởi cây không tái sinh theo chu kỳ bình thường trong tự nhiên).

(Ảnh cây Phượng vàng trong bài viết này là tôi lấy trên Net, còn cây Phượng vàng ở B’Lao, gốc hai người ôm đã bị xoáy lốc quật ngã lúc 15 giờ ngày 16/4/2007)

NGƯỜI "HỒI SINH" CÂY PHƯỢNG VÀNG DUY NHẤT Ở B’LAO

Người có công lớn trong việc “hồi sinh” giống phượng quý hiếm này là thầy giáo Bùi Văn Tho (thường gọi là Bùi Tho, 77 tuổi, giáo viên giảng dạy tại Trường Trung học Nông Lâm Súc những năm 1970 -1975, nay là Trường Cao đẳng Kinh tế và Công nghệ Bảo Lộc).

Chuyện xảy ra như một cơ duyên, ông Bùi Tho kể lại: Trước tết Mậu Dần năm 1999, một nhiếp ảnh gia gửi kèm một bức ảnh hoa vàng rực và hỏi ông rằng: “Ở đầu dốc vào thị xã Bảo Lộc có một cây cổ thụ cho ra hoa màu vàng như một cái lọng khổng lồ rất đẹp tên là gì?”. Lúc đó, nhiều người ở Bảo Lộc cũng không ai biết gọi cây đó tên gì mà chỉ gọi là: Chiêu liêu, vàng anh…  

Từ đó, ông Tho liên hệ ngay với ông Huỳnh Minh Bảo, một kỹ sư Cao đẳng Lâm nghiệp thuộc Trường Quốc gia Nông - Lâm - Mục B’Lao thời bấy giờ và đã ghi nhận là cây có họ hàng với cây phượng thuộc họ Điệp Caesalpiniaceae (tên khoa học là Schigolobium excelsum). Trước vẻ đẹp của nó, đã thôi thúc ông phải làm cách nào để “nhân bản” được những cây con, lỡ may một mai cây “mẹ” già đi không còn nữa. 

Vất vả gần 2 năm ròng rã, ông mới ươm được khoảng 20 cây con. Về vóc dáng xem xét từ cây mẹ và những cây con 2-3 năm tuổi, thì cây có một thân trụ cao 4-5 mét cây mới phát tán, cành và nhánh nhỏ đều vươn lên tựa cây đại, tạo thành tán cây hình dù.  

Cây thuộc dạng lá thưa, đà tăng trưởng hàng năm ở đầu ngọn khoảng 20 - 40 cm. Trên đó có mang 4-6 cọng lá. Lá xuất hiện xanh tốt từ tháng 2-3 và rụng toàn bộ vào tháng 11 hàng năm để chuẩn bị cho việc đơm hoa kết trái. Mỗi đầu ngọn sẽ phát tiết 10-12 cành hoa chính. Mỗi cành chính phân 6-8 cành phụ. Mỗi cành phụ mang 30-40 nụ bông. Tất cả tạo thành chùm tròn đường kính hơn 80cm. Hoa phượng vàng bắt đầu nở từ dịp Noel, tết Dương lịch và kéo dài đến hết tết Âm lịch (một mùa hoa nối liền hai tết Đông - Tây).

Những cây giống được ươm thành công đầu tiên ấy, ông Bùi Tho đã đem hiến tặng các chùa, tu viện, nhà thờ, Trường Tiểu học Thăng Long TP Bảo Lộc, Cao đẳng Kinh tế và Công nghệ Bảo Lộc, Khu sinh thái Hồng Liên… Nhưng cây trồng bao nhiêu lâu thì cho hoa, thì còn là một ẩn số, vì rất ít tài liệu nói đến.

Kỳ diệu thay, mùa xuân năm 2008 (đúng 10 năm ông mang về ươm giống và hiến tặng), những bông hoa phượng vàng đầu tiên đã xuất hiện tại chùa Phước Huệ, Trường Tiểu học Thăng Long. Những cánh phượng vàng thong dong khoe sắc vàng rực rỡ, đẹp đến mơ màng, xếp chồng lên nhau từng cánh từng cánh uy nghi, lộng lẫy đua nhau nở trở thành “hiện tượng lạ” ở xứ sở B’Lao.

Ngày những chiếc nụ vàng rực nở bung ra những bông đầu tiên, cũng là khi những dòng nước mắt thấm đẫm vị mặn mòi, hạnh phúc dâng trào niềm tin yêu và một lòng tâm huyết với cây phượng vàng quý hiếm đối với ông Bùi Tho ấp ủ hơn 10 năm qua

Theo ĐÌNH THI (Lâm Đồng Online)

Khi KS nông học Lương Văn Sáu mang hạt giống cây Jacaranda Acutifolia về trồng tại VN, tên hoa được Việt hóa thành phượng tím bởi lá có dạng lá kép như phượng vĩ ở Việt Nam. Hoa cũng mọc thành chùm nhưng dáng hoa không giống phượng vĩ mà có hình ống phủ lông tơ. Nhân sưu tập cây Phượng tím thuộc Bộ Hoa môi, tôi sưu tập lại những cây mang tên Phượng chính thức, thuộc Bộ Đậu để bạn đọc tham khảo:

1- Chi Schizolobium

+ Phượng vàng - Schizolobium excelsum

2- Chi Delonix

+ Phượng vỹ hoa màu đỏ thắm - Delonix regia

+ Phượng vỹ hoa màu đỏ cam - Delonix regia

+ Phượng vỹ hoa vàng - Delonix regia var Flavida

3- Chi Caesalpinia

+ Kim phượng - Caesalpinia pulcherrima