9- LAN ĐẦU RỒNG
L.9- Lan đầu rồng, Bạch phượng - Pecteilis susannae
Ðịa lan có 1-2 hành tròn, dài, thân cao. Lá 4-8, thon nhọn. Cụm hoa mang khoảng 10 hoa màu trắng thon, to; lá đài, cánh hoa dài; môi có 3 thuỳ, thuỳ bên rộng, có tua như chỉ, thuỳ giả dài 15mm, móng dài đến 10cm, bầu dài đến 5cm, có 9 cạnh tù.
Hoa tháng 6.
Ở nước ta, cây mọc trong rừng từ Cao Bằng, Lạng Sơn đến Lâm Ðồng. Cũng thường được trồng vì cây có hoa đẹp.
Ở Ấn Ðộ, các bộ lạc miền núi rất thích dùng hành củ của cây này để điều trị bỏng giập, nhất là bỏng ở lòng bàn tay. Các nguồn trích dẫn:http://caythuoc.chothuoc24h.com/cay-thuoc/https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTTOLTHrXTjNcewIxhjRTzch1W00EkPA 5TzVweabKjNXzNpXQ44http://www.hoalanvietnam.org/Tai_Lieu/LanVietBachPhuong2.jpghttp://www.exotic-plants.de/auktionsbilder/Pecteilis_susannae1.jpg
10- LAN GẤM
L.10-Lan gấm, thạch tầm - Ludisia discolor
Lan mọc sát đất, có rễ bám vào đá trông dáng như con tằm. Thân có nhiều đốt màu đỏ hay tím hồng. Lá gần tròn, bầu dục, gốc có cuống thành bẹ, màu nâu tím óng ánh có vân trắng hình mạng rất rõ, mặt dưới màu hung đỏ. Cụm hoa nằm ở ngọn thân, ít hoa, có lông dày đặc. Hoa nhỏ, màu trắng với cánh môi màu vàng hình chữ T, đỉnh chia hai thuỳ, gốc có túi. Quả nang.
Hoa tháng 7-9, có khi còn kéo dài đến dịp Tết âm lịch.
Cây mọc ở đỉnh núi đá vôi từ Lào Cai, Hoà Bình, Vĩnh Phú, Hà Tây cho tới Ðắc Lắc, Lâm Ðồng, Bình Thuận, Ðồng Nai, Côn Ðảo. Cây cũng thường được trồng làm cảnh. Trồng bằng đoạn thân có rễ. Thu hái toàn cây quanh năm, rửa sạch, dùng tươi hay phơi khô dùng dần.
Vị ngọt, hơi chát, tính mát. Ðược dùng chữa: Lao phổi với khạc ra máu; Thần kinh suy nhược, chán ăn. Các nguồn trích dẫn:http://caythuoc.chothuoc24h.com/cay-thuoc/http://www.orchidsinourtropics.com/uploads/IJX_RWoNdDjC46aG1ejYbw/Ludisia__discolor.jpghttp://orchids.gardenwebs.net/Ludisia.discolor.jpghttp://www.innweston.com/images/orchids/2005/ludisia1comp-lg.jpg
7- LAN ĐẤT BÔNG NGẮN
L.7-Lan đất bông ngắn - Tropidia curculigoides
Ðịa lan, lá thon, gân phụ 5-7 lồi. Chùm ngắn, hoa màu lục nhạt hay trắng, nhỏ, môi hẹp, hình xuồng. Quả nang có 6 cạnh, hạt rất nhỏ.
Hoa tháng 4-7.
Ở nước ta, cây mọc từ Nghĩa Lộ, Ninh Bình, tới Quảng Ninh, Hải Phòng cho đến Ðồng Nai, Côn Ðảo.
Rễ được dùng theo kinh nghiệm dân gian chữa liệt dương, cảm gió (Viện dược liệu).
8- LAN ĐẤT HOA TRẮNG
L.8- Lan đất hoa trắng, Bò cạp, Kiều hoa xếp ba - Calanthe triplicata
Ðịa lan, thân rễ to, thân giả ngắn do đáy cuống. Lá 5-7 phiến thon rộng, có sọc trắng. Chùm hoa trắng, tâm vàng, môi 3 thuỳ, thuỳ bên nhọn, thuỳ giữa chẻ hai, móng.
Cây mọc hoang ở Quảng Ninh, Hải Phòng qua Bình Trị Thiên, Lâm Ðồng đến An Giang.
Củ cây chữa sốt rét (Nghĩa Lộ). Củ cũng dùng làm thuốc cầm máu, mát huyết, giảm đau.
5- LAN CỦ DÂY
L.5- Lan củ dây, Lan lọng, Cau diệp xinh - Bulbophyllum concinnum
Cây sống bám, có thân rễ kéo dài thành dây. Từng đoạn một, có một phần phình thành củ (hành giả) trên đó có một lá nhỏ, phẳng. Cụm hoa và chùm gần hình tán, mọc ở gốc hành giả, gồm 4 hoa nhỏ. Mép hoa màu da cam.
Ra hoa tháng 4.
Cây mọc bám trên các cành cây to trong rừng Tam Ðảo, Cúc Phương, Bù khang. Thu hái cả cây làm thuốc quanh năm.
Vị ngọt, nhạt, tính mát; có tác dụng bổ âm.
6- LAN CUỐN CHIẾU 
L.6- Lan cuốn chiếu, Bàn long sâm - Spiranthes sinensis
Ðịa lan, có rễ phủ thành củ, mập, mọc thành chùm. Lá có phiến hẹp dài, dày dày. Cụm hoa là bông ở ngọn, mang hoa mọc theo đường xoắn ốc, hoa màu trắng hồng hay đỏ, lá đài giữa dính với cánh hoa bên thành một phiến 3 thuỳ, môi hình vĩ cầm, gốc có 2 mụn. Quả nang hình trứng, có lông mịn.
Hoa tháng 5-6.
Ở nước ta cây mọc từ Bắc Thái, Quảng Ninh, Hà Tây, Ninh Bình, Thanh Hoá, Nghệ An, Thừa Thiên-Huế và Lâm Ðồng. Thu háo toàn cây vào mùa xuân hay hè, rễ vào mùa thu. Vị ngọt và đắng, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, tiêu viêm, chỉ thống, chỉ huyết, kháng sinh. Ðược dùng làm thuốc bổ dưỡng cơ thể.
3- LAN CÒ MÔI ĐỎ
L.3- Lan cò môi đỏ, Thích hứng bù - Habenaria rhodoecheila
Ðịa lan có hành nạc hình trụ; mang 3-4 lá tròn dài thon, mỏng, nhăn ở mép. Cụm hoa dẹp, ngắn mang 1-10 hoa màu gạch tôm, có khi vàng, môi dài 2cm, có thuỳ tròn tròn, thuỳ giữa chia đôi.
Hoa tháng 3.
Ở nước ta, cây mọc ở rừng ven suối từ Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Tây qua Quảng Trị, Quảng Nam-Ðà Nẵng đến Gia Lai, Kontum, Ðắc Lắc, Lâm Ðồng, Tây Ninh, Kiên Giang.
Ở Tiên Yên tỉnh Quảng Ninh, nhân dân dùng cây chữa cam trẻ con (Viện dược liệu).
4- LAN CÒ RĂNG
L.4- Lan cò răng - Habenaria dentata
Lan đất, có hành tròn dài. Lá 3-5 hình bầu dục tròn dài. Cụm hoa mang 3-17 hoa; hoa trắng to dẹp, cánh hoa nhỏ, môi to, có 3 thuỳ, thuỳ giữa nhọn, thuỳ bên có chóp ngang, có răng, móng dài.
Ở nước ta, có gặp ở Cao Bằng, Lạng Sơn qua Thừa Thiên-Huế đến Ðồng Nai, ra tận Côn Ðảo.
Vị ngọt, nhạt, tính bình; có tác dụng tẩm bổ, tiêu viêm lợi niệu, trừ ho làm long đờm.
Vườn lan sưu tập
Tôi rất đam mê tìm hiểu cây cỏ, đã lập Topic Sưu tập hoa ở VNTĐ. Sang TH cùng với TGV, BHN, NM... được Vi Thông tạo cho một chuyên mục Huê viên các, tới nay tôi đã ST được trên 500 loài hoa. Vì quá đam mê với trang ST, trong đầu tôi chỉ đầy ắp những cây với hoa, không còn chỗ cho cảm hứng thơ. Đó là nguyên nhân cơ bản vì sao tôi không tham gia giao lưu thơ. Những ngày cuối đời sức khỏe tôi giảm sút rất nhiều. Sau lần gục lịm trên bàn phím, nhờ tình thơ TH vực dậy, tôi đã lấy lại được nếp tập, kiên trì tập luyện nên sức khỏe đã khá tốt. Tuy nhiên, với bệnh thần kinh cố hỉ đã hơn 50 năm, cứ triền miên những đêm dài mất ngủ khó giữ được tinh thần ổn định. Trong những ngày gần đây sự mất ngủ càng nặng, kèm theo những cơn đau đầu dữ dội..., tâm trạng chỉ quẩn quanh với cái chết, muốn buông xuôi tất cả... Nhưng tôi vẫn phải sống, càng khát vọng sống càng lao vào đam mê cây cỏ...
Tôi lập thêm Topic "Vườn Lan sưu tập" này rất mong được các bạn thơ ủng hộ, động viên tinh thần tôi bằng cách góp vào những bài thơ cảm tác qua những ảnh hoa tôi đã st.
Tham gia d/đ thơ thì phải có thơ, tôi đã một thời tham gia thơ sôi nổi, nay dù không giao lưu thơ nữa nhưng với trang ST tôi vẫn còn đóng góp được với TH. Mong được cảm thông.
Họ Lan, hay họ Phong lan, Orchidaceae, thuộc bộ Măng tây (Asparagales), lớp thực vật một lá mầm, là họ lớn nhất trong các họ thực vật có hoa với khoảng 25.000 loài.Khoảng 800 loài lan mới được bổ sung thêm mỗi năm..Các loài lan chủ yếu mọc trên cây cao, sống biểu sinh lâu năm. Chúng được gọi chung là phong lan. Bên cạnh đó cũng có các loài mọc trong đất, tức địa lan và có một số loài mọc trên đá tức thạch lan. Hoa lan được người tiêu dùng ưa chuộng vì vẻ đẹp đặc sắc và các hình thức đa dạng của chúng. Hoa lan hầu như có tất cả các màu trong cầu vồng và những kết hợp của các màu đó. Đa số các loại hoa lan được bán rộng rãi trên thị trường thường không có hương thơm nhưng trong tự nhiên có rất nhiều loại hoa lan có mùi thơm đặc trưng.
Họ Lan rất phong phú và đa dạng sắc mầu, mở đầu tạm st những cây Lan có liên quan đến thuốc.
1- LAN CAU TÍM
L.1-Lan cau tím, Cau diệp, Chu đinh lan tên khoa học Spathoglottis plicata
Lan đất. Lá nhiều, mọc ở gốc, có bẹ ở đáy và tạo thành một thân giả, phình ở phần gốc, hẹp ở đoạn giữa, phình rộng đầu về phía trên thành phiến hình dải lụa. Chùm hoa đứng, có lông mịn, tím; phiến hoa tim tím hay trắng tro, môi có thuỳ bên to, tím đậm và hai cục chai vàng. Quả nang to bằng ngón tay cái.
Ra hoa quanh năm.
Có ở Ðắc Lắc, Ninh Thuận và cũng được trồng phổ biến từ Bắc tới Nam.
Ghi chú: Có loài Cau diệp ngà - Spathoglottis eburnea Gagnep, có củ hình nón, to bằng hạt dẻ, ít xơ, dùng ăn được.
Spathoglottis eburnea
2- LAN CHÂN RẾT LÁ NHỌN
L.2- Lan chân rết lá nhọn tên khoa học Dendrobium acinaciforme
Phong lan thành bụi. Lá xếp hai dẫy gần như hình trụ, nhọn. Phần trên của thân không lá, mang hoa nhỏ màu trắng với môi vàng vàng ở tâm, phiến hoa tròn dài, môi hình muỗng có hai làn lồi hình chữ V.
Hoa tháng 3-5.
Ở nước ta cây mọc ở rừng già Ninh Bình, Quảng Nam- Ðà Nẵng, Kontum, Ðồng Nai, Kiên Giang.
Toàn cây sắc uống làm thuốc bồi dưỡng, chữa liệt dương, ra mồ hôi trộm.
Các nguồn trích dẫn:
http://caythuoc.chothuoc24h.com/cay-thuoc/
https://encrypted-tbn1.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQVwYhy8S8jNYtQ0YSHx5yeOPQmqO2xB U30cyNCb5vibAEj8drkdg
http://www.comfsm.fm/~dleeling/angio/200709131212ground_orchid_white.jpg
https://encrypted-tbn3.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcR7ziWNNMK4pI0rI6_2gb-SA8W8N53TCipspI3SnvdXIftrzdAGNQ
http://www.bloggang.com/data/sbse/picture/1212900538.jpg
