1.280- BỒ ĐỀ

Cánh kiến trắng (An tức hương) nhựa cây Bồ đề để khô

BỒ ĐỀ

An tức hương - Nhựa em là vị thuốc

Hương liệu dùng - Cánh kiến trắng cũng em

Hoa tự chùm, mầu trắng, mùi thơm

Cây lấy nhựa, gỗ làm diêm, làm giấy.

BXP

Sưu tập

Bồ Đề - Styrax tonkinensis, chi Styrax, Họ Bồ đề - Styracaceae, bộ Ericales Đỗ quyên

Mô tả: Cây gỗ lớn cao từ 20-25m, đường kính thân có thể đạt tới 200cm, vỏ màu xám trắng sữa. Lá đơn mọc cách, hình trái xoan hơi tròn dài 4-10cm, rộng 2-6cm. Mặt trên màu xanh, mặt dưới màu trắng bạc. Hoa tự chùm hình viên chùy, màu trắng, thơm.

Quả hình trái xoan gần tròn khi chín nứt thành 3 mảnh. Mùa hoa tháng 3-4. Quả chính tháng 8-9. Cây ưa sáng.

Nơi mọc: Cây mọc hoang và được trồng ở một số vùng rừng núi, trung du nước ta để lấy gỗ làm que diêm, làm giấy và lấy nhựa. 

Công dụng: Bồ đề là cây công nghiệp dễ phát triển , mọc nhanh, có giá trị kinh tế, dùng trong ngành gỗ dán, gỗ diêm, bột giấy, và làm nguyên liêu chế sợi nhân tạo.

Lưu ý:

Theo tìm hiểu của tôi, từ Bồ đề ở Việt Nam dùng để chỉ ba cây:

+ Cây Bồ đề thực thụ, nơi Đức Phật Thích Ca thành đạo, lá hình tim, tên khoa học Ficus religiosa, thuộc chi đa đề, họ Dâu tằm, bộ Hoa hồng

+ Cây Bồ Đề - Styrax tonkinensis, chi Styrax, Họ Bồ đề - Styracaceae, bộ Đỗ quyên, nhựa gọi là An tức hương hay Cánh kiến trắng.

+ Cây mộc hoạn tử (木患子), vô hoạn tử (无患子), hay bồ đề tử (菩提子), chính là cây Bồ hòn - Sapindus mukorossi , người Miền Nam thường hay nhầm gọi cây này là Bồ đề, do từ bồ đề tử (菩提子), và nó cũng được xử dụng lầm hạt xâu chuỗi niệm Phật như hạt Bồ đề An tức hương.

+ Liên quan đến hạt xâu chuỗi, ở Ân Độ còn có cây Rudraksha - Elaeocarpus ganitrus, chi Elaeocarpus, họ Côm, Bộ Chua me đất, người Việt thường gọi là hạt bồ đề nhăn, hay hạt kim cương.

Như vậy, với tên gọi “bồ đề”, ngoài cây Bồ đề thực thụ, lá hình tim, còn có ba loài cây danh pháp khác nhau như Styrax tonkinensis, Sapindus mukorossi và Elaeocarpus ganitrus, hạt quả đều dược dùng để làm xâu chuỗi cầu nguyện, niệm Phật, với ý nghĩa trừ tà yêu và vượt thoát đau khổ.