Xâu chuỗi các sự kiện thấy có sự liên hệ chặt chẽ, hợp lý, nhưng lại nẩy sinh một thắc mắc : ông Bùi Thân sinh 1932 với ông Bùi Nguyện sinh 1853, chênh nhau 79 tuổi là anh em?
Lại phải mò tìm:
Tổ Bùi Sơn kém anh ruột Bùi Thọ 21 tuổi; Cụ Bùi Viết Mỹ sinh 1867 kém bác Bùi Thọ 60 tuổi, kém anh con bác là Bùi Tố 39 tuổi, kém cháu con anh Bùi Tố là Bùi Nguyện 14 tuổi.
Ông Bùi Thân sinh 1932 kém bác Bùi Tố 104 tuổi, kém ông Huy anh cả đến 39 tuổi, ít hơn anh Bùi Thái con ông Huy đến 19 tuổi, kém anh con bác Bùi Tố là Bùi Nguyện 79 tuổi.
(Cụ Bùi Viết Mỹ năm 65 tuổi sinh ông Bùi Thân)
Như vậy, ông Thân và ông Thuật là anh em cháu chú cháu bác, dòng máu trực hệ gần.
(Nhận họ phải nhận hàng, không có hàng sao gọi là họ. Tôi rất sung sướng được kính hai cụ Thêm, Thân là Ông)
Còn chút thắc mắc : Nhị trường, Tam trường là gì?
Tìm hiểu về Khoa bảng : Nhị trường, Tam trường … thực ra chỉ là các kỳ thi, đỗ trường nhất mới được thi trường hai … Đỗ trường ba là Sinh đồ, triều Nguyễn gọi là Tú tài, đỗ trường này mới được dạy học, gọi là ông Đồ, ông Tú, nhưng không được làm quan và vào thi Hội. Đỗ Tứ trường gọi là Hương cống, triều Nguyễn gọi là Cử nhân, được làm quan và thi Hội. Đỗ Tứ trường thi Hội gọi là Thái học sinh hay Tiến sỹ, được thi Đình để phân cấp Tiến sỹ. Nếu chỉ đỗ Tam trường thì vẫn là Hương Cống, vẫn làm quan.
Cụ tôi đỗ Tú tài khoa Mậu Thân, gia phả bên ông chú ghi đỗ Tam trường là ứng hợp. Cụ tôi dạy học có nhiều học trò đỗ đạt làm quan, chính Nội tôi đã theo một người bạn là học trò của cha làm quan Án Sát Hải Dương, ra Bắc dạy học và lấy bà tôi ở Bình Phiên.
Đến đây tôi đã có thể nhận HBTA là gốc Tổ. Nhưng tôi đã một lần nhận lầm, không thể một lần nữa nhận vơ! Vậy, đựa vào đâu để tôi biết chắc là mình không nhận vơ?
Thứ nhất : Tùng Ảnh có ba họ Bùi lớn, họ Bùi Đình và Bùi Thức ở Yên Hội tôi đã đến, xác định rõ là không phải, Yên Hội thuộc xã Đức Phong. HBTA ở Châu Tùng xã Đức Sơn, tức là Tùng Ảnh - Việt Yên Hạ, trùng với địa danh cha tôi để lại. Thứ hai : Đặt cụ Bùi Đình Nghi vào vị trí cụ Bùi Tố, xâu chuỗi các sự kiện đều hợp lý và chặt chẽ, chi tiết cụ Thân và cụ Thuật cũng được giải tỏa thỏa đáng. Tóm lại, tôi nhận họ Bùi Tùng Ảnh là gốc Tổ hoàn toàn chính xác, không còn gây gợn.
Thế là tôi đã báo hiếu được cho cha, làm tròn trách nhiệm với các em và con cháu. Gia phả mất nhưng tôi đã tìm lại được cuốn Gia phả Đại tôn đầy đủ, chi tiết trải dài 21 đời.
Trở về bái Tổ và gặp mặt họ hàng tôi hoàn toàn thanh thản và mãn nguyện.