280-NAM MỘC HƯƠNG

4-Bộ Piperales Hồ tiêu

4-bộ Piperales Hồ tiêu
Bộ Hồ tiêu là một bộ thực vật hai lá mầm cổ, chứa 5 họ với khoảng 17 chi và 4.090 loài. Các họ: 1=Họ Mộc hương nam Aristolochiaceaegồm 7 chi và khoảng 400-480 loài, là một nhóm thực vật hai lá mầm cổ. Các loài cây trong họ này chủ yếu là cây thân thảo, cây bụi, dây leo hay dây leo thân gỗ nhỏ sống lâu năm. Các lá màng, đơn, hình tim và bản rộng, mọc xen kẽ dọc theo thân trên các cuống lá. Các mép lá nói chung trơn nhẵn. Không có các lá kèm. Các hoa kỳ dị có kích thước từ trung bình tới lớn, phát triển trên các nách lá. Nhiều loài trong các chi Aristolochia và một số trong chi Asarum chứa axít aristolochic độc hại, là chất ngăn cản các loại động vật ăn lá của chúng, Aristolochia tự nó là chất gây ung thư ở người.
(Sẽ sưu tập hai chi cơ bản thông dụng là Aristolochia Mộc hương nam và Asarum Tế tân) 
2-Hydnoraceae Họ này bao gồm 2 chi với khoảng 7 loài thực vật ký sinh. Do không có ở Việt Nam nên không có tên gọi bằng tiếng Việt cho họ này. 3-LactoridiaceaeLoài duy nhất của họ này là Lactoris fernandeziana, một dạng cây bụi đặc hữu trên quần đảo Juan Fernández ở Chile. Tinh dầu của nó có một số công dụng trong công nghiệp.
4-Họ Hồ tiêu (Piperaceae)là một họ thực vật chứa trên 2.000 loài được nhóm trong 9 chi. Chúng là các loại cây thân gỗ nhỏ, cây bụi hay dây leo ở khu vực nhiệt đới.
(Sẽ sưu tập chi Hồ tiêu: Hồ tiêu, Lá lốt, Trầu không...) 5- Họ Giấp Saururaceaelà một họ thực vật thuộc bộ Hồ tiêu có 4-5 chi là Anemopsis, Circaeocarpus, Gymnotheca, Houttuynia và Saururus (đồng nghĩa: Neobiondia), bao gồm 6 loài, có nguồn gốc ở khu vực Đông Á, Nam Á và Bắc Mỹ.
(Sẽ sưu tập chi Houttuynia cây Diếp cá).

+ Chi Aristolochia Mộc hương namhầu hết là các loài cây đặc hữu của Trung Quốc, Đài Loan..Ở Việt Nam có cây Nam mộc hương Aristolochia balansae Franch

280-NAM MỘC HƯƠNG


Hoa cây Aristolochia littoralis khi sắp nở
Aristolochia saccata WallNAM MỘC HƯƠNG
Em khác với Mộc hương họ Cúc
Cũng khác loài cây Rút-Mộc hương
Em thuộc họ Mộc hương nam
Trị đường tiêu hoá, tính hàn, hơi cay.
BXP
Sưu tập
Nam mộc hươngtên khoa học Aristolochia balansae Franch, chi Aristolochia Mộc hương nam, họ Mộc hương nam Aristolochiaceae, Bộ Piperales Hồ tiêu.
Cây bụi có cành đen, không lông. Lá có phiến xoan, dài tới 8-10cm, tròn hay hình tim ở gốc và hơi tròn ở ngọn, không lông, gân phụ 4-5 cặp; cuống dài 2,5cm, màu đen. Hoa có cuống dài 3cm, màu đỏ, mọc ở nách lá. Bao hoa dài 3-4cm, có lông vẩy ở mặt ngoài, phần dưới thu hẹp, phần trên làm thành một phiến hai môi, mặt trong có màu đỏ, môi dưới lại chia làm 2 thuỳ. Nhị 12 bầu dưới, 6 ô chứa nhiều noãn. Quả nang dài chứa nhiều hạt dẹp.
Cây mọc ở các tỉnh phía Bắc nước ta, tại Lào Cai, Hoà Bình, Vĩnh Phú, Hà Tây.
Vị đắng, hơi cay, tính hàn; có tác dụng trừ lỵ, lợi tiểu, giúp tiêu hoá.
Vỏ được sử dụng làm thuốc để trị lỵ và cùng dùng trị bí tiểu tiện; có khi dùng chữa thấp khớp.
+ Nam mộc hươngAristolochia saccata Wall
Dây leo, thân già có cạnh. Lá hình tim, to 20 x 14 cm. Hoa màu tím. đài hình ống, ống hoa cong hình chữ U. Ưa bóng lúc nhỏ. Mùa hoa quả vào tháng 9-12.
Cây thuốc dùng trị đau bụng, đi đái buốt.Ghi chú: Vỏ của cây Rút - Hex godajam cũng gọi là Mộc hương. Có sự khác biệt là vỏ của Nam mộc hương xám ở ngoài, xám nâu ở trong và chỉ hơi dày, còn vỏ của cây Rút dày hơn nhiều, màu xám nâu ở ngoài và màu đỏ đen đen ở trong. Còn cây Vỏ đụt hay Tai nghé - Hymenodictyon excelsum cũng được gọi là Nam mộc hương.
Không nhầm với cây Mộc hương Saussurea lappa Clarke.thuộc họ Cúc